[060104] Beata Glinka - BOGATE S OWNICTWO U ATWIA, Język Polski konspekty, ebook, pdf

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

KLASA III GIMNAZJUM.

TEMAT: BOGATE SŁOWNICTWO UŁATWIA ŻYCIE.

Cele lekcji:

Po zakończeniu lekcji uczeń powinien:

- rozumieć znaczenie słów: synonim, antonim, homonim, eufemizm, peryfraza;

- rozpoznaje w/w rodzaje wyrazów w tekście;

- umie zastosować w praktyce poznane wiadomości;

- rozumie potrzebę wzbogacania słownictwa w codziennym życiu;

Metody: pogadanka, ćwiczenia praktyczne, podająca;

Formy: zbiorowa, indywidualna, zespołowa;

Środki dydaktyczne:

- karty pracy dla każdego ucznia

- słowa piosenki A. Osieckiej „Ucz się polskiego”

- płyta z nagraniem piosenki Osieckiej

- słowniki: „Wyrazów bliskoznacznych”, „Słownik języka polskiego”

Przebieg lekcji:

Faza wstępna:

- zapoznanie z tematem lekcji, poinformowanie o tym, że na lekcji będziemy zajmować się słownictwem, bawić się słowami i poznamy nazwy niektórych grup wyrazowych

Faza właściwa:

Uczniowie wykonują wraz z nauczycielem ćwiczenia i zapisują je do zeszytu (ilość przykładów uzależniona od poziomu klasy i zrozumienia problemu; pod każdym ćwiczeniem uczniowie zapisują na kolorowo nazwę grupy wyrazowej;)

1. Wyraź to podobnie, ale inaczej brzmiącym wyrazem:

Przystojny chłopiec- urodziwy

ładny

cudowny SĄ TO SYNONIMY (WYRAZY

BLISKOZNACZNE)

Brzydki obraz- wstrętny

Szkaradny

Potworny

Ohydny

Szpetny

Obmierzły

Obrzydliwy

2. Dopisz wyrazy o znaczeniu przeciwnym:

Dobry – zły wesoły – smutny

Czarny – biały ładny – nieładny

Łagodny – ostry talent – antytalent

Sympatyczny – antypatyczny SĄ TO ANTONIMY

3.Podaj różne znaczenia słowa :

zamek: kopia: myszka:

- w ubraniu ( suwak ) - odbitka - gryzoń

- w drzwiach - powielenie - wyp. komputera

- budynek - dawna broń

granat:

- owoc

- ekwipunek żołnierza SĄ TO HOMONIMY ( homo-taki sam, znaczenie inne)

3. Wymyśl grzeczniejszy, delikatniejszy odpowiednik:

Leń: ten, co nie lubi pracować, urodzony w niedzielę

Sklep dla grubych: dla puszystych

Łamaga: niezbyt zręczny

Niepełnosprawny: sprawny inaczej SĄ TO EUFEMIZMY

4. Wyraź to podobnie:

Jan Kochanowski- poeta renesansowy, mistrz z Czarnolasu, twórca trenów, zbolały ojciec, renesansowy ziemianin, piewca myśli humanistycznej;

Telewizor- szklany ekran, pożeracz czasu, okno na świat, domowe kino;

SĄ TO PERYFRAZY ( OMÓWIENIA )

- rozdanie uczniom kart pracy i odczytanie z nich definicji poznanych wyrazów

- wklejenie ich do zeszytów

- wysłuchanie i wspólne zaśpiewanie piosenki A. Osieckiej „Ucz się polskiego”

- ćwiczenia ustne w rozpoznawaniu synonimów, homonimów,....itd.

umrzeć- przenieść się na łono Abrahama (eufemizm)

lekki- ciężki (antonim )

migrena- częste, silne bóle głowy (peryfraza )

interesujący- ciekawy (synonim )

myszka (homonim )

piła (homonim )

facet- pan (synonim )

kłamać – mijać się z prawdą ( eufemizm )

gładki- szorstki ( antonim )

-uczniowie samodzielnie lub parami rozwiązują test w karcie pracy (karta i odpowiedzi poniżej)

Faza końcowa:

- sprawdzenie i poprawienie (jeśli będzie trzeba )

- uczniowie zastanawiają się, gdzie i kiedy przydadzą im się wiadomości zdobyte na lekcji (wnioski )

- można uczniom zasygnalizować o tym, że istnieją jeszcze:

archaizmy

homofony ( o jednakowym brzmieniu, ale różniące się pisownią i treścią, np.

MORZE- MOŻE BUK- BÓG- BUG

Neologizmy ( wyrazy nowe, powstałe do nazwania rzeczy nowych )

Deminutiwum - zdrobnienie

Augmentatyw – zgrubienie

Załącznik 1.

KARTY PRACY

Antonimy-wyrazy przeciwstawne znaczeniowo

Synonimy-wyrazy bliskoznaczne, mają bardzo podobne znaczenie, choć brzmią i wyglądają inaczej

Homonimy-coś odwrotnego niż synonimy. Brzmią tak samo. Znaczą co innego.

Peryfraza (omówienie )- używa się jej po to, żeby się nie powtarzać

Eufemizmy- zastępcy brzydkich słów. To grzeczniejszy, delikatniejszy odpowiednik wyrazów, których treść mogłaby się wydać zbyt dosadna.

TEST

lZnajdź synonim słowa „morał”.l

a. pouczenie b. banał c. przestroga d. finał

lKtóre z podanych słów są homonimami?l

a. wiatr i wiatrak b. róg ulicy i róg byka c. lekki-ciężki d. śmiały-odważny

lUtwórz antonimy do słów:llwojna .....................b. biedak .............c. zima ...............................d. mądrość ........................l

lCzy para wyrazów: krasnal wielkolud, to:l

a. synonimy b. antonimy c. homonimy d. żadne z wyżej wymienionych

lUtwórz:l

a. antonim do słowa olbrzymi ...................................... b. synonim do słowa olbrzymi ................................

c. antonim do słowa smutek ......................................... d. synonim do słowa smutek ...................................

lNapisz wyrazy o znaczeniu przeciwnym:llstarożytność ............................ b. monoteizm ....................... c. autokracja ........................ d. niż ..........l

lPodaj synonimy:llinfekcja ............................................. b. interwencja .................................... l

c. kolaboracja ........................................... d. koneser............................................

e. konformistka ......................................... f. spontaniczny ..................................

lPodaj 3 homonimy wyrazu ogniskol

- ...........................................................................................................................................

lAltruizm- egoizm, to:l

a. synonim b. antonim c. peryfraza d. eufemizm

lSynonimem wyrazu anarchia jest:l

a. niezgodność b. bezład c. podpora d. podobieństwo

lPary wyrazów: wesoły-smutny, mądry-głupi, czarny-biały, to:l

a. zdrobnienia b. synonimy c. wyr. przenośne d. żadna z możliwości

lWyrazy: ostrość, jaskrawość, wyrazistość, przenikliwość, to:l

a. antonimy b. synonimy c. wyr. pochodne d. wyr. wieloznaczne

Załącznik 2.

Odp. do testu:1a, 2b, 3a-pokój, 3b-bogacz, 3c-lato, 3d-głupota, 4b, 5a-malutki, 5b-wielki,potężny, 5c-radość, 5d-przygnębienie, 6a-współczesność, 6b-politeizm, 6c-demokracja, 6d-wyż, 7a-zakażenie, 7b-wtrącenie, 7c-współpraca z okupantem, 7d-znawca, 7e-przystosowująca się, 7f-żywiołowy, samorzutny, 8-domowe (ognisko), plastyczne, muzyczne (rodz. zajęć), źródło ciepła, 9b, 10b, 11d, 12b.

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy